Tình hình cháy nổ tại các chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn cả nước đang có chiều hướng tăng cả về số lượng và mức độ thiệt hại. Theo thống kê từ Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn cứu hộ, cả nước hiện có 4.166 chung cư, nhà cao tầng. Trong số đó có 538 nhà được xây dựng trước và 3.628 nhà được xây dựng sau Luật PCCC 2001.

Trong số 4.166 chung cư thì có 659 cơ sở chưa được thẩm duyệt về PCCC, 123 cơ sở chưa được nghiệm thu về PCCC, 466 cơ sở không đảm bảo khoảng cách an toàn PCCC, 447 cơ sở không có hệ thống cấp nước chữa cháy ngoài nhà… Trong số này có 3.982 tòa nhà cao dưới 30 tầng, còn nhà cao trên 30 tầng chỉ có 184 toà nhà.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, một số cơ sở không thực hiện tốt công tác bảo quản, bảo dưỡng trang thiết bị, phương tiện chữa cháy dẫn đến không đảm bảo duy trì các điều kiện an toàn về PCCC.

Theo TS. Nguyễn Đức Việt, Trưởng khoa Phòng cháy, Đại học PCCC, hiện việc chấp hành các quy định về PCCC cũng như các quy chuẩn, tiêu chuẩn về PCCC vẫn chưa đầy đủ. Phổ biến vẫn là các vi phạm về điều kiện ngăn cháy lan, thoát nạn, hoạt động của hệ thống thiết bị phòng cháy chữa cháy.

Tình hình cháy nổ tại các chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn cả nước đang có chiều hướng tăng cả về số lượng và mức độ thiệt hại. Ảnh: internet

Ths. Phạm Việt Tiến, Phó trưởng khoa Cứu nạn, cứu hộ, Trường Đại học PCCC phân tích, tại các chung cư cao tầng luôn tồn tại một lượng chất cháy lớn. Chất cháy tồn tại chủ yếu là đồ dùng sinh hoạt, trang trí nội thất trong từng căn hộ; các loại vật liệu nội thất như bàn, ghế, giường, tủ làm bằng gỗ,…Dưới tầng hầm là xe máy, ô tô, vật liệu xăng, dầu…

Mặt khác, nguy cơ xảy ra cháy còn bắt nguồn từ ngọn lửa trần, phát sinh do sơ xuất, thiếu ý thức của người dân như đốt vàng mã, vứt tàn thuốc vào chỗ dễ cháy nổ. Đám cháy xảy ra ở các tầng càng cao thì công tác tổ chức dập tắt đám cháy càng khó.

“Trên thực tế, có nhiều tòa nhà cao tầng trên 40 tầng, trong khi đó lực lượng cảnh sát PCCC được trang bị loại xe thang với chiều cao có hạn, cao nhất mới chỉ 72m, còn chủ yếu là 32m và 52m. Đây cũng là trở ngại lớn nhất trong công tác PCCC tại Việt Nam”, ông Tiến nêu thực tế.

TS. Phan Anh, Trường Đại học PCCC, cho rằng các biện pháp cháy lan chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là tại các vị trí kênh, giếng, trục kỹ thuật của toà nhà. Các điều kiện an toàn đối với hành lang, lối ra thoát nạn, cầu thang bộ thoát nạn trong toà nhà chưa được duy trì thường xuyên.

Tại các chung cư Nhà ở xã hội, nhà tái định cư, Chung cư mini, phổ biến là nhà chung cư cũ, hệ thống thiết bị PCCC ở mức tối thiểu. Hệ thống PCCC kém chất lượng hoặc không đảm bảo theo quy định nên sau thời gian hoạt động đã bị xuống cấp, hư hỏng, không đáp ứng chức năng, không tương xứng với tuổi thọ công trình.

Theo ông Phan Anh, có một thực tế cần lưu ý là điều kiện hạ tầng giao thông, nguồn nước cũng đang có nhiều bất cập. Đa số các chung cư, nhà cao tầng được xây dựng cách đây 10 năm nên không đáp ứng yêu cầu để xe thang, xe chữa cháy tiếp cận các mặt của toà nhà khi triển khai hoạt động chữa cháy và cứu nạn cứu hộ. Nguyên nhân là do thiếu đồng bộ trong quy hoạch, xây dựng các công trình liền kề, để ô tô, xe máy, kinh doanh dịch vụ… cản trở hoạt động của phương tiện chữa cháy lúc xảy ra hoả hoạn.

Bên cạnh đó, những sai phạm còn tồn tại ở các nhà chung cư cao tầng còn liên quan đến nhà đầu tư, ban quản trị, hệ thống PCCC. Trong đó phải kế đến nhiều tòa nhà chưa nghiệm thu PCCC nhưng vẫn đưa vào hoạt động.

“Tâm lý của nhiều người vẫn là cháy ở chỗ nào đó nhưng chưa cháy đến chỗ chúng ta nên lơ là công tác phòng cháy. Chúng ta vẫn đổ lỗi cho quy chuẩn, tiêu chuẩn là chưa hợp lý và đưa ra giải pháp cần phải thay đổi. Nhưng trên góc độ nghiên cứu tôi cho rằng quy chuẩn không thể chạy theo thực tế”, ông Phan Anh nhận định.

Đó là chưa kể, theo ông Phan Anh, quy chuẩn và tiêu chuẩn đã xây dựng và đưa ra nhưng điều kiện thực tế ở Việt Nam công trình xây dựng không tuân theo. Do đó, đối với những sai phạm của công trình do không làm theo quy định thì bắt buộc phải có chế tài xử lý. Bởi mỗi chung cư có nhiều mặt, nếu cảnh sát PCCC tiếp cận một mặt gặp khó khăn thì nguy cơ thiệt hại về người và của khi cháy chung cư cũng tăng lên.